Welkom bij de Brabantse pessimist.  Onderwerpen die aan de pechgeneratie blijven knagen en waar je soms gewoon even over wil  klagen.  Dus Friso, hoe kennen wij elkaar en hoe gaat het nou uit je echtmisjou?
Wij kennen elkaar nog steeds van de Unie Universiteitsraad en jij hebt sociale wetenschappen gedaan,  ik heb een economische achtergrond en jij komt uit een klein dorpje in Brabant.  Ik kom uit de stad in de Randstad. En nou, het gaat inmiddels wel weer wat beter met mij.
Ik had gister laatste tentamen, maar ik merkte in de weken daarvoor dat ik dingen vergat  en zo, omdat het gewoon best wel veel was geweest met leren, maar ook scriptie en ik  heb ook een sollicitatieproces gedaan.  Dus ik ben blij dat dat allemaal afgedrugd is.
Gewoon heel druk eigenlijk.
Ja.  Maar hoe gaat het met jou?
Ja, het kan beter, eerlijk antwoord.  Veelgaande persoonlijk leven, fysiek kan het ook wat beter allemaal.  Ik ben ook mijn huis uitgezet, dus dat is ook nogal een dingetje in Rotterdam natuurlijk. Dus ja, samenvatting is, kan beter.
En vandaag gaan we het dan natuurlijk ook hebben over mentale gezondheid.  En daar had de staatssecretaris van Ooijen ook wel een mening over.
Ik maak me ontzettend veel zorgen over de mentale gezondheid van kinderen en van jongeren.  Die geven aan dat ze met eenzaamheid klachten, loodlopen met stress, noem maar op.  Ik maak me hele grote zorgen over. Maar ik maak me ook zorgen over dat we denken dat dat altijd met professionele hulp op te lossen is.
Want heel vaak is het niet een professioneel die het kan oplossen, maar de gemeenschap, de samenleving.  Daarom heb ik gezegd, daar moeten we echt het gesprek over aangaan.  En die maatschappelijke dialoog ben ik vandaag gestart.
Dus, stelling 1, de staatssecretaris heeft gelijk.
Nou, wat ik wel opvalt van zijn uitspraken of van het artikel dat erbij zat, is dat er  eigenlijk bleek dat meer dan de helft van de jongvolwassenen tussen 16 en 25 die kampt met psychische klachten. En bijna de helft van de jongeren voelt zich eenzaam en 47% ervaart stress.
En ik schrok wel echt enorm van die cijfers.  Want volgens mij laat dat wel zien dat er echt iets gaande is in de samenleving.  En dat kan te maken hebben met prestatiedruk of andere financiële druk of whatever.  Maar dat is wel iets waar we het denk ik met elkaar over moeten hebben. En dat is natuurlijk ook wel een van de dingen die jij zei, los van het statement dat hij maakte over dat ouders minder snel hun kinderen naar de jeugdpsycholoog moesten sturen.
Maar volgens mij heb jij daar vooral een hele sterke mening over.
Ja, ik denk dat als je het gewoon hebt over, niet per se wat hij zegt, maar de manier waarop hij het zegt.  Er zijn heel veel mensen die gewoon eindelijk een taboe doorbroken hebben en die naar een psycholoog durven gaan. En op het moment dat iemand als een staatssecretaris dan gewoon hardop zegt en alle krantenkroepen zeggen het daardoor ook.
Ga niet meer naar een psycholoog.  Ja, dat heeft heel veel effect op mensen.  En juist degene die kwetsbaar zijn, die gaan het snelste aan zichzelf twijfelen.  Ja, heb ik het inderdaad wel nodig? Ben ik inderdaad mentaal slecht genoeg aan toe om naar de psycholoog te mogen?
Nou kan ik ook uit eigen ervaring spreken.  Soms is het veel verstandiger om er gewoon op tijd bij te zijn, dan dat je het achteraf zo in de put zit en denkt.  Ja, nu ben ik eigenlijk wel mentaal erg genoeg.  En dan heb je een wachtlijst van zeven maanden. Dus ja, ik vind het een kwalijke zaak dat je het op deze manier zegt, juist voor degene die mentaal kwetsbaar zijn.
Ja, en hij zei het natuurlijk wel ook.  Hij zei het ook wel juist vanwege die wachtlijst en die druk op die jeugdzorg, denk ik.  Want hij gaf ook aan in dat interview van, ja, het loopt nu zo erg vast overal en we kunnen mensen die het echt nodig hebben...

Jeugd bedoel je jongeren ook, hè?  Want wij hebben tussen de zes en de vijf zitten.
Zeker, nee, maar de jeugdzorg, zeg maar, die loopt helemaal vast.  Dus dat is ook denk ik wel voor deze groep.  Dus het punt wat hij juist maakte, is dat de mensen die het echt nodig hebben, die moeten juist de ruimte hebben om hulp te kunnen krijgen. En niet inderdaad op zo'n wachtlijst eindigen van zeven maanden.
En wat je zegt over die, als je er snel bij bent, dat kan goed helpen.  Dat vind ik wel een interessant punt, want ik heb wel het idee dat we misschien ook minder dan vroeger met elkaar in een soort van... Ja, vrienden kring wil ik niet zeggen, maar gewoon toch met elkaar zeg maar daar over bepaalde problemen kunnen praten.
Ik heb het idee dat jongeren wel meer op zichzelf aangewezen zijn en meer geïndividualiseerd zijn dan zeg maar pak een beet 25 jaar geleden.  En dat is wel iets waar we misschien ook met z'n allen meer op kunnen focussen. Dat we ook gewoon elkaar blijven ontmoeten.
Bijvoorbeeld een van de nadelen van online onderwijs zou kunnen zijn dat we elkaar niet meer tegenkomen.  Dus ook niet meer in de pauzes van colleges over kunnen praten van...  God, wat vervelend dat jij juist aan het woord gezet bent, kan ik je helpen?  Of hey, ik weet toevallig dat hier en daar nog een plekje vrij komt.
Ja, en bijvoorbeeld dat mijn zusje dus 4,5 jaar jonger is.  En toen hebben wij dus samen tijd op de middelbare school gezeten. En ik weet ook nog dat mijn jaarlaag was eigenlijk gewoon de laatste jaarlaag dat we nog volop met elkaar aan het kletsen waren in de pauzes.
En in de generatie van mijn zusje zie je dat iedereen, zelfs al zitten ze naast elkaar, alleen maar op z'n telefoon zit.  Nou wil ik daar niet als een of andere oude doosje over klinken.
Boomer ouder.
Ja, maar het is wel inderdaad iets dat je minder met elkaar praat en dan misschien meer op zorgverleners terecht komt.  Maar wat we niet moeten vergeten is dat er natuurlijk ook enorme crises aan de gang zijn. Er zijn heel veel mensen die gewoon echt zoiets ervaren als klimaatangst en verdriet daarover hebben.
Of de oorlogen daar enorm veel stress van hebben.  Ja, er zijn nog veel meer onderwerpen te bedenken.
Nee, ja zeker. En ik wil ook totaal niet zeggen dat mensen die hulp nodig hebben en inderdaad met een professional daarover moeten praten, die hulp niet zouden moeten zoeken. Maar ik probeer een beetje aan te geven van heel vaak kom je bijvoorbeeld ook gewoon toevallig in gesprek met iemand op een oplossing voor een bepaald probleem.
Omdat, nou ja wat ik zeg, toevallig diegene heeft gehoord van een woning die vrij kan komen ofzo.  En ik denk dat dat soort dingen nog steeds wel heel erg belangrijk zouden kunnen zijn.  En misschien dat dat ook wel een beetje helpt om die druk iets te verminderen. Tegelijkertijd is ook gewoon eerlijk waar dat 25 jaar geleden ging 1 op de 27 kinderen naar de jeugdzorg.
In grote steden is het tegenwoordig 1 op de 6.  Dus er zijn ook gewoon inderdaad hele grote veranderingen.  En deels zit dat denk ik ook in die taboe doorbreking.  Dus dat mensen makkelijker over bepaalde problemen praten.  En dat lijkt me alleen maar hartstikke goed.
Oké, dan kunnen we nu door naar stelling 2.
Ja, en de tweede stelling is eigenlijk om het een beetje concreet te maken over de werkdruk die jongeren dan ervaren.  En in het bijzonder dan even op universiteiten en hbo's denk ik.  Ik weet niet, is BSH ook een hbo?
Dat moeten we even opzoeken.
Anyways, de stelling luidt BSH verlagen van 60 naar 30 punten zoals minister Dijkgraaf voorstelt.  Helpt bij het voorkomen van werkdruk.
Ja, of in ieder geval het verlagen van de hoge werkdruk.  En BSH is natuurlijk het binnenstudie advies.
Dus het aantal punten dat je in je eerste jaar moet halen om door te mogen op de universiteit.  En nu wordt dan wel in het plan van de minister zo dat je dan na 2 jaar in ieder geval 60 punten moet hebben gehaald.
Ja, ik zat voor mijn eerste jaar op geneeskunde in Rotterdam.  En daar was BSH het jaar voor mij nog 60 punten.  Dus je moet 60 punten halen in je eerste jaar om door te mogen naar het tweede jaar. Nou staat geneeskunde algemeen bekend als best wel een heftige studie voor veel mensen.
Al zijn natuurlijk andere studies voor andere mensen ook weer kunnen ervaren worden als een hele hoge druk.  En in mijn jaar alleen al waren het vier mensen die zelfmoord hebben proberen te plegen.  Nou kan je je afvragen in hoeverre heeft dat met de studie te maken. Maar ik vind het wel enorm schijnend dat blijkbaar zo'n hoge werkdruk in zo'n eerste jaar wel de druppel zou kunnen zijn voor mensen.
Ja, en het is vaak natuurlijk niet alleen de werkdruk die ze ervaren vanwege de BSH.  Maar het is een soort stapelend effect van allerlei verschillende dingen.  Het is, nou we moeten presteren op de studie, we moeten presteren in de sportschool. Want we zien allemaal foto's van allemaal mensen die er super fit uitzien.
Ik moet een huis vinden, ik heb een studielening, ik moet misschien een baan vinden.  Het zijn al die dingen gecombineerd vaak natuurlijk voor mensen die het enorm zwaar maken. Tegelijkertijd denk ik als we specifiek naar de BSH nu kijken en wat ze daarmee gaan doen,
maak ik me toch wel heel veel zorgen dat er niet mensen zijn die in een tweede jaar bijvoorbeeld heel veel werkdruk en prestatiedruk gaan ervaren.  Omdat ze dan dus jaar twee vakken moeten gaan doen, maar tegelijkertijd ook nog punten moeten halen uit het eerste jaar. Ik vraag me af of op een gegeven moment dat niet zo erg wordt, dat je nog zoveel dingen moet doen dat het bijna niet meer te doen is.
En dat je dan dus het risico krijgt dat mensen dan maar besluiten om te stoppen met de studie, omdat ze het niet redden.
We hebben het er laatst met de directeur van de Unie over gehad.  En hij vertelde inderdaad ook dat hij het met de rector magnificus over gehad had.  En dat daar bepaalde onderzoeken naar zijn gedaan.  Dat als je echt een studieadvies hebt, binnen een studieadvies van dertig, dat er dan een hele grote kans is dat mensen in hun tweede jaar uitvallen,
omdat ze gewoon niet meer genoeg tijd hebben om de vakken uit het eerste jaar nog te kunnen gaan inhalen.  Maar dat is natuurlijk een ander verhaal dan het nominaal is normaal verhaal van de zestig punten.
Ja, ik denk wel.  Tenminste, er zijn best wel veel onderzoeken gedaan vanuit in ieder geval de economische faculteit, weet ik,  naar hoe dat studieadvies binnen het studieadvies nou precies werkt.  En wat wel een van de dingen is waarvan ik wel toch een beetje schrok, is dat je dus ziet onder Nederlandse studenten dat mensen naar de norm gaan studeren.
Dus zodra we de norm op 45 zetten, dan gaan mensen 45 punten halen.  Als we hem op 52 zetten, gaan ze 52 punten halen.  Als het 60 is, dan gaan ze 60 punten halen.  Dus je zit kennelijk in de...  En dat geldt niet voor internationale studenten, want dat zal waarschijnlijk een ander soort student zijn, want die gaan naar het buitenland, veel geld, dus je wilt het halen.
Maar dus bij de Nederlandse studenten zit toch nog wel een soort van de echte zesjescultuur zit er nog wel echt in.  En dat is denk ik ook ooit een van de redenen geweest om het BSA in te voeren,  om te zorgen dat mensen niet... Vroeger deden mensen vijf jaar over een bachelor van drie jaar.
En dat moest gewoon sneller.  Tegelijkertijd zijn er ook heel veel dingen die je daar tegen kan zeggen.  Bijvoorbeeld zouden we mensen niet gewoon überhaupt veel meer ruimte moeten geven om zich te kunnen ontplooien  en niet alleen maar bezig zijn met hun studie.  En daar valt denk ik ook heel veel voor te zeggen.
Ja, ik wou net zeggen, laten we even teruggaan naar waar we het nu eigenlijk over hebben.  Want we hebben het alleen over studie en studiepunten.  Maar het gaat er natuurlijk uiteindelijk om dat de maatschappij veel meer van jou vraagt tegenwoordig dan alleen een diploma. Je moet ook nog god weet hoeveel ervaring hebben en je moet ook nog jezelf ontwikkeld hebben in de commissie.
En trouwens, je moet ook metaalgezond blijven, stay hydrated.  Nou, dat is best een lastige taak als je ook nog eens een keer geen woning kan vinden in Rotterdam.  Er komen nog even wat klimaatprobleempjes overheen gespronkeld. Dus als je jezelf ook wil kunnen ontplooien als persoon, dan is die 60 punten voor heel veel mensen niet meer haalbaar.
En zelfs dan is dat hele jezelf moeten ontplooien als persoon ook iets wat de maatschappij nu nog steeds op jou drukt.  Voor veel mensen kan dat intrinsieke motivatie zijn. Maar aan de andere kant, als je even heel eerlijk kijkt naar wat mensen nou eigenlijk willen, de meeste mensen weten het helemaal nog niet.
Het is ook niet zo gek dat zoveel mensen na het eerste jaar studie afvallen, want we zijn gewoon nog zo ontzettend jong.  En er wordt al zoveel verwacht van de jonge generatie. Het is ook oké als je het gewoon nog niet weet en het is ook oké om niet oké te zijn.
Dat is zeker helemaal oké om in jouw gezin te blijven.  Ik vind wel een of andere kleine nuanceringen op zijn plaats.  Wat ik heel veel zie bij mensen die ik dan spreek, is dat ze, die hebben bij wijze van spreken al een fantastisch cv. En die doen nog superveel dingen ernaast.
En hebben twee masters afgerond en weet ik het wat allemaal.  Maar die laten zich tot op bepaalde hoogte ook denk ik wel een beetje gek maken door dat er dan wordt gezegd.  Dit is allemaal dit verwacht de maatschappij van jou dat jij dat doet. Ik denk dat dat best wel meevalt tot op bepaalde mate.
En dat dat ook iets is wat we misschien zelf nog groter maken en nog meer opkloppen dan dat het daadwerkelijk is.  En ik zou wel mensen ook willen meegeven om soms even iets meer afstand daarvan te nemen. En ook bij zichzelf afvragen, moet ik deze commissie doen of wil ik deze commissie doen omdat ik het leuk vind?
Of ga ik dat doen om mijn cv nog verder op te poetsen?  Want zeker met de, en dat is dan even de econoom die gaat praten, de krappe arbeidsmarkt die er nu is.  Er staan werkgevers natuurlijk echt wat te springen om alles en iedereen die ze kunnen krijgen. Dus laat je vooral niet opnaaien, zou ik willen zeggen, door wat je denkt dat anderen van jou verwachten.
Want ik denk dat dat heel vaak ook wel iets genuanceerder ligt.
Ja, het probleem is wel dat dat kan je zeggen als je mentaal stevig in je schoenen staat.  En mentaal zeker en veilig en oké voelt. En er zijn gewoon ontzettend veel mensen die zich gewoon niet oké voelen.
Nou zie dan nog maar tegen jezelf te zeggen, ja, vak de maatschappij, ik doe het wel op mijn eigen manier.  Dat is niet iets wat heel makkelijk is.
Dat ben ik helemaal met je eens, maar daarom denk ik dat het heel goed is om daar met elkaar over te blijven praten.  En dat je dus ook eens een keer iemand anders hebt die dat spiegeltje jou kan voorhouden.  Om je daarbij ook juist weer te helpen en ook te laten zien, het is niet allemaal nodig.  Doe ook vooral wat je leuk vindt, dat zou ik willen zeggen. Zeker als je zo jong bent, maak je niet zorgen over wat de impact kan zijn van de studie of de commissie die je dan doet over 5, 6 jaar.
Maar doe vooral wat je leuk vindt.  Je komt dan altijd denk ik wel goed terecht.  En je slaat jezelf echt voor je kop als je dan na 6 jaar lang terugkijkt en denkt, had ik maar toch gedaan wat ik leuk vond.
Dus dat is jouw laatste...
En dat is eigenlijk, ben jij daar nog het beste voorbeeld van.  Jij dacht altijd, ik wil super graag geneeskunde doen.  En toen was je daar in het eerste jaar en toen dacht je, ja...  Nou, je kan jezelf misschien het beste vertellen, maar dit is niets voor mij.  En ben jij, heb je ook altijd de keuze gemaakt om uiteindelijk iets anders te gaan doen?
Ja, maar ik zou je vertellen hoe dat komt, omdat ik een opvangnet heb en een omgeving heb.  Ik weet ook dat ik inderdaad bedacht, ik word hier gewoon echt helemaal niet gelukkig van.  Dit past eigenlijk helemaal niet bij mij. En dat ik op een gegeven moment naar mijn oma toe ging, maar ik was er zo verdrietig van, dat ik mee ging stoppen.
En mijn oma begint te huilen, omdat ze zei, ach kind, was je maar eerder gestopt.  Ik zag het al zo lang aankomen.  En er zijn nog steeds zoveel mensen die gewoon niet zo'n soort reactie krijgen van hun vrienden en familie. En die zeggen gewoon, ja, geneeskunde, dat moet je echt doen.
Dan krijg je status, dan krijg je geld, dan heb je echt wat bereikt in het leven.  Dus ik heb het geluk dat ik een omgeving heb, waarin ik dat zo veilig kan zeggen en kan doen.  En dat is echt een voorrecht en dat hebben heel weinig mensen. Dus bedankt voor jouw laatste oproep.
En mijn laatste oproep zal zijn aan Staatssecretaris Van Oje.  Let op wat je zegt, want juiste mensen die het meest kwetsbaar zijn, zullen het eerste luisteren.  En dat is precies het tegenovergestelde van wat u probeert te bereiken.
Mag ik dan nog een laatste oproep doen?  Ja, doe je ding.  Dus ik zou twee dingen willen zeggen.  Dat is inderdaad, help elkaar.  Spreek met elkaar hier zoveel mogelijk over.  Juist de reactie die jouw oma ook bijvoorbeeld gaf. Ik denk dat het heel erg belangrijk is dat we er voor elkaar zijn als generatie.
En een tweede, wat ik echt heel erg belangrijk vind,  want ik zie dat dat heel vaak nog bij mensen echt wel misgaat,  is dat er een soort schaamte is voor de problemen die je dan ervaart.  Maar zeker op je universiteit of je hbo. Ga zo snel mogelijk naar een studieadviseur of een vertrouwenspersoon.
Als je denkt van dit kan me echt in de knel zitten.  En als ze tegen je zeggen, nou we kunnen jou nu niet op dit moment helpen.  Of bij wijze van spreken, het is op dit moment nog niet erg genoeg.  Of iets in die trant.  Maar dan is het auto niet open. Dan weten mensen ervan af en dan kunnen ze je daarna...